Anasayfa
ÖNSÖZ
Bu çalışma, 50 Soruda “Yurt İçi Asgari Kurumlar Vergisi” uygulamasını sade ve anlaşılır bir dille açıklamak amacıyla hazırlanmıştır. 2024 yılı itibarıyla yürürlüğe giren bu düzenleme, Türkiye’de faaliyet gösteren kurumların vergi sisteminde önemli bir değişikliği beraberinde getirmiştir. Özellikle istisna ve indirim uygulamaları nedeniyle matrah oluşmayan ya da çok düşük matrah beyan eden mükellefler için, asgari bir vergi yükümlülüğü getirilmiştir.
Bu yeni yapı, vergi adaletinin sağlanması ve kamu gelirlerinin sürdürülebilirliğini hedeflemektedir. Çalışmada, asgari kurumlar vergisinin kapsamı, istisna ve indirimlerin vergisel etkisi, teşvik belgelerinin durumu ve uygulamada dikkat edilmesi gereken hususlar soru-cevap formatında ele alınmıştır. Böylece hem uygulayıcılar hem de meslek mensupları için mevzuatın teknik ayrıntıları sadeleştirilmiş ve pratik bilgiye dönüştürülmüştür.
Yasal düzenlemelerin hızlı değiştiği bir dönemde, doğru bilgiye erişimin öneminin farkında olarak hazırladığımız bu çalışma; güncel, güvenilir ve uygulanabilir nitelikte olmayı hedeflemektedir. Katkı sunan tüm meslektaşlara teşekkür eder, okuyuculara faydalı olmasını dileriz.
Saygılarımızla,
RAMAZAN KÖK
YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR
1) Yurt içi asgari kurumlar vergisi nedir?
Kurumların indirim ve istisnalar sonrası çok az vergi ödemesini engellemek için getirilen alt sınır uygulamasıdır.
2) Hangi kanunla gelmiştir?
28/7/2024 tarihli ve 7524 sayılı Kanunun 36 ncı maddesiyle Kurumlar Vergisi Kanununa “Yurt Içi Asgari Kurumlar Vergisi” başlıklı aşağıdaki 32/C maddesi eklenmiştir.
3) Ne zaman yürürlüğe giriyor?
Yurt içi asgari kurumlar vergisi 2025 döneminden itibaren geçici vergi dönemleri içinde uygulanacaktır.
4) Kimler bu vergiye tabidir?
Kurumlar Vergisi Kanununda sayılan Tam ve dar mükellef kurumlar vergisi mükellefleridir.
5) Verginin oranı nedir?
Türkiye’de şu an için asgari kurumlar vergisi oranı Kurumlar Vergisi Kanununun 32. ve 32/A maddeleri hükümleri dikkate alınarak hesaplanan Kurumlar Vergisi, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının %10’undan az olamaz.
6) Asgari vergi, esas kurumlar vergisinden ayrı mı hesaplanır?
Hayır, bir alt sınır kontrolüdür. Hesaplanan kurumlar vergisi %10’un altında kalırsa artırılır.
7) Asgari Kurumlar Vergisinin avantajları nelerdir?
Vergi Adaletini Arttırma, Vergi Kaçırmayı Azaltma, Hazine Gelirlerinde Artış
8) Asgari Kurumlar Vergisinin dezavantajları nelerdir?
Küçük ve Orta Ölçekli Firmalara Ekstra Yük, Yatırım Teşviklerini Azaltma Riski, Tek oran uygulandığı için sektörler arasında dengesizlik oluşturabilir.
9) Geçici vergi dönemlerinde uygulanır mı?
Evet, 2025 döneminden itibaren geçici vergi dönemlerinde de uygulanacaktır.
10) Yeni kurulan şirketler bu vergiden muaftır mı?
Evet, ilk kez faaliyete başlayan kurumlar hakkında faaliyete başlanılan hesap döneminden itibaren üç hesap dönemi boyunca asgari vergi hükümleri uygulanmayacaktır.
11) Şube açan, devir, birleşme veya ünvan değiştirenler muaf mıdır?
Hayır, bu mükellefler yeni faaliyete başlama sayılmaz.
12) Dernek ve vakıflar bu vergiye tabi mi?
Kurumlar vergisine tabi ticari işletmeleri varsa, o işletme için tabidirler.
13) Kamu iktisadi teşebbüsleri de kapsama giriyor mu?
Evet, Kamu iktisadi teşebbüsleri de Asgari Kurumlar Vergisi kapsamdadır.
14) Konsolide bilanço yapan grup şirketleri nasıl etkilenir?
Her şirket ayrı ayrı değerlendirilecektir.
15) Taşınmazlardan elde edilen kazançların durumu nedir?
Taşınmazlardan elde edilen kazançlar Asgari Kurumlar Vergisi’nin matrahının
hesaplanmasın da indirim olarak dikkate alınamaz.
16) Vergi matrahı nasıl belirlenir?
Ödenecek Asgari Kurumlar Vergisi = [(Ticari Bilanço Karı + KKEG) – Düşülen İstisna ve indirimler] X %10 – Alınmayan Vergiler
17) Ticari kâr mı yoksa matrah mı esas alınır?
Ticari kâr esas alınır, KKEG eklenir, sonra hesap yapılır.
18) KKEG’ler dikkate alınır mı?
Evet, asgari vergi matrahına dahil edilir.
19) Geçmiş yıl zararları indirilebilir mi?
Evet, geçmiş yıl zararları asgari vergi matrahında dikkate alınmaktadır.
20) Kur farkları ve kambiyo karları dahil edilir mi?
Evet, ticari kârda yer alıyorsa dahil edilir.
21) Yurt içi asgari kurumlar vergisi hesaplamasında asgari kurumlar vergisi matrahından düşülecek istisnalar hangileridir.
İştirak kazançları, emisyon primi gelirleri, yatırım fon ve ortaklık kazançları (taşınmaz gelirleri hariç), kooperatiflerin risturn kazançları, sat-kirala-geri al işlemlerinden doğan kazançlar, varlık kiralama işlemlerinden elde edilen gelirler, Türk Uluslararası Gemi Siciline kayıtlı gemilerin işletilmesinden sağlanan kazançlar, serbest bölgelerde elde edilen kazançlar ile teknoloji geliştirme bölgelerinde elde edilen kazançlar kurumlar vergisinden istisna tutulmakta ve vergilendirme dışı bırakılmaktadır.
22) Yurt içi asgari kurumlar vergisi hesaplamasında asgari kurumlar vergisi matrahından düşülemeyen istisnalar hangileridir?
5520 sayılı Kanun ve diğer ilgili kanunlar uyarınca, asgari kurumlar vergisi matrahından düşülemeyecek istisnalar arasında yurt dışı iştirak kazançları, iştirak hissesi satış kazançları, taşınmaz satış kazançları, yurt dışı şube ve hizmet gelirleri, sınai mülkiyet satış kazançları, kur korumalı mevduat gelirleri, ürün senedi kazançları ve araştırma altyapı kazançları gibi birçok özel gelir türü yer almaktadır. Özellikle yatırım fon ve ortaklıklarının taşınmazlardan elde ettikleri kazançlar (kira, satış, hak devri, proje ve işletme gelirleri) da asgari kurumlar vergisine tabi tutulmakta, bu kazançlar istisna kapsamında değerlendirilmemektedir.
23) Yatırım teşvikli kazançlar matrahtan düşülür mü?
2 Ağustos 2024’ten önce alınan teşvik belgeleri kapsamındaki yatırımlar düşülebilir.
Eski belge (02.08.2024 öncesi): İndirim var
Yeni belge (02.08.2024 sonrası): İndirim yok
Belgeye yapılan sonradan eklemeler (revize): Hesaba katılmaz.
24) Yurt içi asgari kurumlar vergisi hesaplamasında asgari kurumlar vergisi matrahından düşülemeyen indirimler hangileridir?
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ve diğer ilgili kanunlar kapsamında yer alan bazı indirimler, asgari kurumlar vergisi matrahından düşülememektedir. Bu indirimler arasında sponsorluk harcamaları, çeşitli bağış ve yardımlar (eğitim, sağlık, kültür, Kızılay, Yeşilay, Cumhurbaşkanı kampanyaları vb.), yurt dışı hizmet kazancı indirimi, nakdi sermaye artışı indirimi, İstanbul Finans Merkezi ve tekno kentlere yönelik indirimler ile yatırım indirimi gibi düzenlemeler bulunmaktadır. Bu tür indirimler hesaplanacak asgari kurumlar vergisinde dikkate alınmaz.
25) Kimler Asgari Kurumlar Vergisinden muaftır?
Kurumlar vergisinden muaf olan kurumlar, İlk defa faaliyete başlayan kurumlar için ilk üç hesap döneminde asgari vergi uygulanmayacak,
26) Serbest bölgelerde faaliyet gösteren kurumlar etkilenir mi?
Evet, bazı kazançlar matrahtan düşülebilir ama tamamen muaf değiller.
27) Tasfiye halindeki kurumlar ne yapacak?
Asgari kurumlar vergisi hesaplanır, tasfiye kârı varsa dikkate alınır.
28) Devralma yoluyla kurulanlar muaf mıdır?
Hayır, onlar bu vergiyi öder.
29) Beyanname üzerinde nasıl gösterilecek?
Ayrı bir satırda gösterilecek. Kurumlar vergisinin alt sınır kontrolü yapılacak.
30) Beyanname üzerinde en az 3 yıldır faaliyet gösterildiğinin belirtilmesi gerekiyor mu?
Evet, bu seçenek işaretlenmezse Asgari Kurumlar Vergisi hesaplanmamaktadır.
31) Vergiye Uyumlu Mükellef İndiriminde Asgari Kurumlar Vergisinin Durumu?
GVK’nun mükerer 121. Maddesi kapsamında indirim hakkı bulunan kurumlar, hesaplanan asgari kurumlar vergisi için de bu haklarını kullanabilecekler.
32) VUK açısından özel bir düzenleme var mı?
Hayır, sadece KVK’ya eklenen 32/C maddesi ile düzenlenmiştir.
33) Matrah farkı nedeniyle ek tarhiyat yapılır mı?
Evet, asgari vergi eksik hesaplandıysa tarhiyat yapılabilir.
34) İndirimli oranla vergi ödeyenler de kapsama girer mi?
Evet, %10 alt sınır onlar için de geçerlidir.
35) Zararda olan kurumlara asgari vergi çıkar mı?
Ticari bilanço zararı olsa dahi, KKEG eklemesiyle pozitif bir matrah oluşuyorsa, asgari vergi hesaplanacaktır.
Ticari Kâr + KKEG > 0 ise,
Ticari Zarar + KKEG > 0 ise asgari vergi uygulanır.
36) İhracat yapanlar etkilenir mi?
Evet, istisnalı kazançlar kapsam dışı ama geri kalan kazançlar için uygulanır.
37) Finansal kiralama şirketleri etkilenir mi?
Evet, genel hükümlere tabidirler.
38) Bankalar ve sigorta şirketleri de dahil mi?
Evet, dahil.
39) Katılım bankalarının kar payları nasıl etkilenir?
İştirak kazancıysa düşülebilir.
40) Geçici vergi mahsup edilir mi?
Evet, hesaplanan asgari vergiden tevkif suretiyle ödenen geçici vergiler mahsup edilebilir.
41) Tevkifat yoluyla ödenen vergiler düşülür mü?
Evet, mahsup edilir.
42) Yurt dışı vergi mahsupları geçerli mi?
Hayır, sadece yurt içi kurumlar vergisi için geçerlidir.
43) Önceki yıl zarar mahsubu yapılabilir mi?
Evet, yapılabilir.
44) Teşvikli yatırım kazançlarıyla mahsup yapılır mı?
Sadece belli şartlarla ve belge tarihine göre yapılabilir.
45) Kurumlar Vergisi %5 çıkarsa ne olur?
%10’un altında olduğu için asgari vergiye tamamlanır.
46) Kurumlar Vergisi %12 çıkarsa ne olur?
%10’dan fazla olduğu için ek ödeme gerekmez.
47) Şirket hiç vergi ödememişse bu uygulanır mı?
Eğer zarar yoksa ve kâr varsa %10 asgari vergi ödenir.
48) 2024 yılı için uygulanacak mı?
Hayır, 2025 ve sonrasında geçerli.
49) Bu düzenleme kalıcı mı, geçici mi?
Yasa ile geldiği için kalıcıdır; ancak ileride değiştirilebilir.
50) Güncel Yurt İçi Asgari Kurumlar Vergisi Oranı % kaçtır?
Yurt içi asgari kurumlar vergisi; kurumlar vergisinin indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının %15’inden az olamayacağını belirleyen bir düzenlemedir. Bu oran 2024 yılında %10 iken 22 Aralık 2024 tarihi itibarıyla, Resmi Gazetede yayınlanan karar ile %15’e yükseltilmiştir.
